Ładny (ciemny) kolor kostki brukowej zaraz po ułożeniu.

Jak to się dzieje, że kostka brukowa, płyty brukowe lub inne wyroby zawierające cement zaraz po ułożeniu posiadają widoczny „ładny” kolor grafitowy, brązowy lub inny? Jak można wytłumaczyć, że w ciągu pierwszego lub drugiego roku od zabudowy kolor „znika” lub na powierzchni pojawiają się przebarwienia w kolorach od białego po szary a nawet żółto-brązowy?

Doktor Karl–Uwe Voß https://mpva.de/ueber-uns/team/voss.html na łamach Zakłady Betonowe International (https://www.cpi-worldwide.com/pl) opublikował w latach 2013 oraz 2018 serie artykułów o charakterze naukowym w temacie zjawiska tzw. wykwitów wapiennych. Zjawisko wykwitów wapiennych wpływa na ocenę wizualną, w tym również kolorystyki, wyrobów z betonu zawierających cement. Spośród trzech rodzajów wykwitów warto w tym miejscu opisać zjawisko wykwitów trzeciorzędnych. Zjawisko wykwitów trzeciorzędnych występuje na kostce brukowej i płytach brukowych już po ich ułożeniu.

Więcej o różnych rodzajach wykwitów znajdziesz tutaj: https://rembud-lowicz.pl/wykwity-wapienne/ .

Warstwy pod kostką brukową muszą dobrze przepuszczać wodę.

Jeśli warstwa nośna lub podłoże mają niewystarczającą przepuszczalność wody to tendencja do wykwitów istotnie wzrasta. Za mała przepuszczalność wody w danej konstrukcji sprawia, że woda wnikając w konstrukcję gromadzi się nad warstwą o niewystarczającej przepuszczalności. Podczas gwałtownych opadów ułożona kostka brukowa przez długi czas moczy się w wodzie. Woda zgromadzona nad warstwą nośną wsiąka w kostkę. Powoduje to rozpuszczenie wodorotlenku wapnia i jego transport wraz z wodą na powierzchnię elementów. Na powierzchni elementów następuje osadzenie wodorotlenku wapnia w postaci wykwitów. Przykładowo kostka brukowa w kolorze grafitowym pokrywa się białym nalotem, który utrudnia rozpoznanie właściwego koloru wyrobu.

Rysunek 1: Woda słabo przesiąka przez warstwę znajdującą się pod kostka brukową (Źródło: ZBI INTERNATIONAL, 2013).

Transportowanie wodorotlenku wapnia na powierzchnię kostki.

Woda z opadów atmosferycznych przyczynia się do zwiększenia ilości wodorotlenku wapnia, który jest transportowany na powierzchnię wyrobów z betonu. To tłumaczy również dlaczego na tej samej nawierzchni (zbudowanej z wykorzystaniem tego samego sposobu przygotowania podbudowy i podsypki a także z wykorzystaniem tego samego rodzaju kostki czy płyty betonowej) mamy do czynienia z różnym stopniem „utraty” koloru. Fragmenty nawierzchni osłoniętej przed wpływem opadów atmosferycznych (częściowo lub całkowicie) nie wykazują tendencji do istotnych zmian kolorystycznych.

Beton to świetny materiał ale…nie pod kostkę brukową.

W przypadku fachowego wykonywania nawierzchni z betonowych kostek lub płyt brukowych warstwa nośna zawsze powinna być projektowana jako dobrze przepuszczalna dla wody. Jeśli dana warstwa nie jest wystarczająco przepuszczalna dla wody, należy zapewnić jej drenaż. W polskich warunkach Wykonawcy nawierzchni chętnie sięgają po gotowe mieszanki betonowe do wykonania warstwy podsypki pod kostkę brukową. Jest to tańsze rozwiązanie niż wykorzystanie odpowiednich kruszyw do osiągnięcia dobrej przepuszczalności nawierzchni. Takie rozwiązanie, po pewnym czasie, przynosi jednak negatywne skutki w postaci zmian kolorystycznych nawierzchni. Producenci wyrobów z betonu nie zalecają wykonywania warstw pod kostkę brukową z nieprzepuszczającego wodę betonu. Niektórzy producenci wręcz zakazują wykorzystania betonu jako warstwy pod kostkę brukową pod groźbą utraty uprawnień z tytułu gwarancji lub rękojmi. Poniżej (Rysunek 2) znajduje się zdjęcie nawierzchni ułożonej na kruszywie z odsiewek kamiennych bez wykorzystania cementu.

Rysunek 2: Warstwa podsypki dobrze przepuszczająca wodę.

 

Rysunek 3: Warstwa podsypki wykonana z betonu z dużą zawartością cementu. Kostka brukowa jest stale nasączana wodą. Kostka brukowa pokryła się białym nalotem.

 Wyroby z betonu zmieniły barwę i co dalej ?

Ze względu na słabą rozpuszczalność węglanu wapnia w wodzie, wykwity są bardzo trudne do usunięcia. Mimo to okazuje się, że na naszej szerokości geograficznej (obszar Polski) w miarę upływu czasu  wykwity znikają i to bez dodatkowych czynności związanych z czyszczeniem. Czas potrzebny do zaniknięcia wykwitów wynosi od kilku miesięcy do nawet kilku lat.

Często różnego rodzaju zabrudzenia spowodowane użytkowaniem nawierzchni są uznawane (mylnie) za wykwity trzeciorzędne. Jednak zabrudzenia to zabrudzenia a wykwity to wykwity.